5% ပဲသုံးလုိက္ပါ

ဒီႏွစ္မွာ ၀မ္းသာစရာသတင္းေတြကိုလည္းေတြ ့ရသလုိ ့၀မ္းနည္းရာေကာင္းတဲ့သတင္းေတြကုိ ေတြ ့ရပါတယ္။
ဦးသိန္းစိန္နဲ ့ေဒၚစုတုိ ့ေျပလည္းၿပီး သင့္ျမတ္ေနတာက ၀မ္းသာစရာပါ။ ဒိထက္ပုိၿပီး ၀မ္းသာစရာေကာင္းတာက ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ခ်မ္းသာလာဖုိ ့လမ္းကုိ စတင္ေနလုိ ့ပါပဲ။

ေလာကမွာ အေကာင္းနဲ ့အဆုိး၊ အျပဳနဲ ့အဖ်က္က တြန္ ့တြဲေနတာ သဘာ၀ဆုိေပမဲ့....ဆုိးေနတဲ့ကိစၥေတြကုိ အေကာင္းျဖစ္ေအာင္ျပဳျပင္လုိ ့လြယ္ပါတယ္။ အဖ်က္သမားကို အျပဳသမားျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ဖုိ ့မခဲယဥ္ပါဘူး။

အစုိးရနဲ ့အတိုက္အခံ အသံညီေနေပမဲ့ ေအာက္ေျခက ၀န္ထမ္းေတြဟာ အဖ်က္သလားလုိ ့ေတာင္ေမးရမလုိပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဦးေအာင္မင္းေျပာတဲ့ သူတုိ ့အစုိးရအဖြဲ ့ထဲ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္သြားမဲ့ လူေတြရွိေနတယ္လုိ ့ေျပာတာျဖစ္မယ္။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္္တဲ့ အဖ်က္သမားနဲ ့အဆုိးဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ ျမင္ကြင္းေတြကို ခင္ဗ်ားတုိ ့လည္း သတိထားမိမွာပါ။ ဒါကေတာ့ မုံရြာ ေၾကးနီစီမံကိန္းက ငိုရႈိက္သံေတြနဲ ့ေျမေတြ၊ အိမ္ေတြကုိ ဘူဒုိဇာနဲ ့ထုိးၿပီး ဖယ္ရွားေနတဲ့အရာေတြပါ။

ဒီျမင္ကြင္းေတြက မီဒီယာပြင့္လင္းလာလုိ ့ျမင္ေနရေပမဲ့ မီဒီယာသမားေတြလက္လွမ္းမမွီတဲ့ေနရာေတြလည္း အမ်ားႀကီးက်န္ပါေသးတယ္။

တကယ္တမ္းဆုိရင္ မုံရြာေၾကးနီစီမံကိန္းကုိ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးကုိယ္တုိင္ကြင္းဆင္းၿပီး ေဒသခံေတြရဲ  ့အသံေတြကုိ နားေထာင္သင့္တယ္။ အခုေတာ့ မုိင္းမန္ေနဂ်ာကပဲ ေျပာတာေတာ့ သဘာ၀လုံး၀ မၾကပါဘူး။ သူကပဲ ေဒသခံေတြနဲ ့အဆင္ေျပေအာင္ ညွိႏႈိင္းမယ္။ စီမံကိန္းကုိေတာင္ မရပ္ႏုိင္ဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လုိေတာ့ မုိင္းက ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ  ့ဖြံ ့ၿဖိဳးတုိးတက္မႈကို အေထာက္အကူျပဳလုိ ့ဆုိၿပီး ဆင္ေျခေပးပါတယ္။ သူေျပာတာကလည္း မွန္တယ္။ မုိင္းကေန ၀င္ေငြရပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ မုံရြာေဒသခံေတြပိုင္တဲ့ ေျမေနရာမွာတူးတာအျပင္ သူတုိ ့ရဲ  ့ဘုိးဘြာပုိင္ေျမေတြကေန အေ၀းကုိေတာင္ ဖယ္ေပးရတာကို စာနာမႈ  ့မရွိ ေျပာတဲ့စကားကေတာ့ သဘာ၀လုံး၀မၾကပါဘူး။ အကယ္၍သာ မုိင္းမန္ေနဂ်ာလုပ္တဲ့သူက မုံရြာေဒသခံေတြရဲ  ့ေနရာမွာသာရွိေနမယ္ဆုိရင္ ဘယ္လုိခံစားရမလဲမသိဘူး။

လူဘ၀မွာ အေရးႀကီးဆုံးက အစားအစာ၊ ေနစရာအိမ္နဲ ့အ၀တ္အစားပဲျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆုိရင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းေၾကာင့္မုံရြာေဒသခံေတြ ေနစရာမဲ့ေတာ့မယ္။ ၿပီးရင္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္စရာေျမေနရာလည္းမဲ့ေတာ့မယ္။ ဒါေတြမဲ့ၿပီးဆုိရင္ ဘယ္လုိမ်ဴိးအ၀တ္အစား၀ယ္ဖုိ ့ပိုက္ဆံရေတာ့မွာလဲ။ ေၾကးနီစီမံကိန္းကေန ေပးတဲ့ေငြနဲ ့ေဒသခံေတြ ဘယ္လုိမ်ဴိးတစ္သက္လုံးစားမလဲ။

အစုိးရကေပးတဲ့ သူတုိ ့အတြက္ေရြးခ်ယ္စရာဆုိတာက အင္မတန္ကုိ နည္းပါးလွတယ္။

ရြာသားေတြေတာင္းေနတာက စီမံကိန္းကုိ ဖ်က္ေပးပါ။ သူတုိ ့ရြာေတြကုိ မေရႊ  ့ခ်င္ဘူး။ ဒါပဲ။

ဒီကိစၥကုိ ၈၈-မ်ဴိးဆက္လုိ ့ေခၚတဲ့ ကုိဂ်င္မီတုိ ့အဖြဲ ့က ဆႏၵျပၿပီးမေတာင္းနဲ ့ဆုိေတာ့ ဘယ္လုိေတာင္းရမွာလဲလုိ ့ေတာင္ေမးရေတာ့မယ္။ ကုိဂ်င္မီတုိ ့အဖြဲ  ့ဟာ ေဒသခံေတြရဲ  ့ခံစားခ်က္ကုိ နားမလည္လုိ ့လုပ္တာပဲ။ ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာက မုိင္းေတြ ဘယ္လုိစီမံခန္ ့ခြဲလဲဆုိတဲ့ ဗဟုသုတကုိလည္းမသိဘူး။ ရြာသားေတြရဲ  ့မ်က္ရည္ေတြဟာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္လုိ ့က်တဲ့ မ်ည္ရယ္ေတြမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ ့ရဲ  ့ဘ၀ျဖစ္တဲ့ေျမေတြကုိ သိမ္းမွေတာ့ အားနည္းတဲ့လူေတြက မ်က္ရည္ကလြဲလုိ ့ဘာနဲ ့အစားထုိးတင္ျပရမွာလဲ။

သူတုိ ့လုိပဲ....က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္ကေန ဖယ္ေပးရတဲ့လူေတြ...လယ္ေျမေတြအသိမ္းခံရတဲ့လူေတြရဲ  ့မ်က္ရည္ေတြဟာလည္း ဘ၀နဲ ့ရင္းၿပီး က်တဲ့မ်က္ရည္ေတြပါ။ ဒါေတြကုိ အစုိးရေကာ အတိုက္အခံေကာ ၈၈-လုိ ့ေခၚတဲ့လူေတြပါ အားလုံး ရင္နဲ ့ခံစာၿပီးမွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်ေစခ်င္တယ္။

ေၾကးနီးစီမံကိန္းအတြက္ တရုတ္ Company က ေျမတစ္ဧကအတြက္ ေဒၚလာ သုံးေထာင့္ငါးရာေပးပါတယ္။ ေလွ်ာ္ေၾကးအျဖစ္ပါ။ အပုိင္သိမ္းတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ငွားရမ္းခလုိ ့ေျပာပါတယ္။ ဒါကုိ ဦးပိုင္က ေခါင္းပုံျဖတ္ၿပီး ေျမပုိင္ရွင္ေတြကုိ တစ္ဧကအတြက္ သုံးသိန္းေပးတယ္။ သုံးသိန္းဆုိတာက ေဒၚလာသုံးရာေက်ာ္ေလးပါ။ ဆုိေတာ့ က်န္တဲ့ ေဒၚလာသုံးေထာင္ေက်ာ္ကုိ ဘယ္သူေတြယူသြားလဲ။ ျမန္မာေငြနဲ ့ဆုိရင္ သိန္းသုံးဆယ္နီးပါပဲ။ တခ်ဴိ  ့လယ္သမားေတြဆုိရင္ လယ္ဧကေပါင္းမ်ားစြာပိုင္တယ္။ သူတုိ ့ရသင့္ေျမဧကအတြက္ သိန္းေလးငါးေျခာက္ေလာက္ေတာ့ ငွားရမ္းခအျဖစ္ရသင့္တယ္။ ဒီေငြရရင္ သူတုိ ့အေနနဲ ့အျခားေနရာမွာ သြားၿပီး ၊ လယ္ေတြ၀ယ္ၿပီး ၊ ဘ၀သစ္ကုိထူေထာင္လုိ ့ေတာင္ရတယ္။ အခုေတာ့ သူတုိ ့ရတဲ့ေငြကတျပားႏွစ္ပဲနဲ ့ဆုိေတာ့ သူတုိ ့ေျပာေနတဲ့စီမံကိန္းရပ္ပါဆုိတဲ့စကားက အရမ္းကုိမွန္ပါတယ္။

ေၾကးနီစီမံကိန္းကုိ ေဒၚလာ သန္းေထာင္ေက်ာ္တန္တဲ့ စီမံကိန္းအျဖစ္ တုိးခ်ဲ  ့ဖို ့ျဖစ္ေတာ့ ေျမေတြလုိပါတယ္။ ဒီေျမေတြကေန သန္းေထာင္ေက်ာ္ခ်ီၿပီ အျမတ္ေငြကုိ ဦးပိုင္နဲ ့အစုိးရကပဲ ရပါေတာ့မယ္။

ေနာက္ၿပီး စီမံကိန္းမွာ ေဒသခံလယ္သမားေတြကို အလုပ္အကုိင္ေပးမႈက အင္မတန္မရွိသေလာက္ပဲ။ ေပးတဲ့လစာကလည္း အရမ္းကုိနဲတယ္။ ဆုိေတာ့ ဆင္းရဲလွတဲ့ရြာသားေတြပဲ အရႈံးနဲ ့ရင္ဆုိင္ရတယ္။ သူတုိ ့ဘ၀ေတြကုိ ကယ္တင္ဖုိ ့မစဥ္းစားပဲ၊ ဖ်က္ဆီးျပစ္ဖုိ ့ေလာက္စဥ္းစားသလုိျဖစ္ေနၿပီ။ ၿပီးေတာ့ ငါတုိ ့ကုိ လူထုက ၾကည္ညိဳေနတာကုိ အခြင့္အေကာင္းယူၿပီး လယ္သမားေတြဘက္ကမရပ္ပဲ အစုိးရဘက္ကရပ္တဲ့ ကုိဂ်င္မီတုိ ့အဖြဲ ့ကုိ ေမးခြန္းထုတ္ရပါေတာ့မယ္။ ဒါကေတာ့ ခင္ဗ်ားတုိ ့ႏုိင္ငံေရးလုပ္ေနတဲ့လူလား၊ ခင္ဗ်ားတုိ ့ဆရာႀကီးလုပ္ခ်င္ေနတဲ့လူေတြလားလုိ ့ေမးရေတာ့မယ္။

ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံမွာ Multinational companies ႀကီးေတြ သတၱဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းကိုလုပ္ၾကတယ္။ သူတုိ ့က ေဒသခံလယ္သမားေတြပိုင္တဲ့ ေျမေနရာေတြကုိ ငွားၿပီးတူးရတယ္။ ဒီေတာ့ Company အေနနဲ ့ခြင့္ျပဳခ်က္ႏွစ္ခုေတာင္းရတယ္။ ပထမဦးဆုံး ေဒသခံေတြဆီကေန ယူရတယ္။ ေနာက္ၿပီးအစုိးဆီမွာ ရွာေဖြတူးေဖာ္ခြင့္လုိင္စင္ေလွ်ာက္ရတယ္။

ဒါတင္မဟုတ္ေသးဘူး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနနဲ ့ေရွးေဟာင္းအေမႊအႏွစ္ဆုိင္္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြဆီကလည္း ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရတယ္။

ေနာက္ၿပီး သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္တဲ့အဖြဲ ့အစည္းေတြရဲ  ့သေဘာတူညီခ်က္၊ လူ ့အခြင့္အေရးအဖြဲ ့ေတြရဲ  ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြကုိလည္း ယူရေသးတယ္။ ဆုိေတာ့ မုိင္းတူးဖုိ ့အတြက္ကို မတူးခင္ကတည္းက အားလုံးရဲ  ့သေဘာတူညီခ်က္ နဲ ့ေက်နပ္မွ ရွာေဖြေရးလုပ္ငန္းကိုလုပ္ကိုင္ပါတယ္။

ဒါကုိ အဂၤလိပ္လုိ ့ေခၚရင္ Stakeholders Engagement and Sustainable Mining လုိ ့ေခၚတယ္။ ဒါကုိေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ရင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္လုံးအက်ဳိးရွိေတာ့ ႏုိင္ငံတကာမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ အဓိက ထားၿပီးအေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကတယ္။

ရွာေဖြေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အစုိးရရဲ  ့ဆုိင္ရာ စည္းမ်ဥ္ေတြကုိ လိုက္နာမႈ ့ရွိမရွိ အစုိးရက ပုံမွန္စစ္ေဆးတယ္။ အခုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အင္စပတ္ရွင္လုိ ့ေခၚတဲ့ အဖြဲ ့ရွိတာေတာင္ အဲဒိအဖြဲ  ့က မုံရြာစီမံကိန္းအေရးမွာ ဘယ္ေရာက္ေနလဲမသိဘူး။ အေတာ္ေလးကို တာ၀န္မဲ့တဲ့ သတၱဳတြင္း၀န္ႀကီးဌာနပဲ။ ဒီဌာနရဲ  ့အထက္မွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြစုိးမုိးေနတာဆုိတာ အရမ္းကုိထင္ရွားေနတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူေဌးေတြက ဥပေဒကုိ စုိးမုိးထားတယ္လုိ ့က်ေနာ္ေတြးမိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မုံရြာမွ မ်က္ရည္ေတြ နဲ ့ ျပည့္ေနတာပါ။

မုိင္းတစ္ခုကုိ တူးၿပီးတဲ့အခ်ိန္၊ ၿပီးခါနီးအခ်ိန္မွာ ေဒသခံေတြအတြက္ မုိင္းကုိ ျပန္လည္ျပဳစုၿပိဳးေထာင္ေပးရတယ္။ ေျမေတြတူးထားတာကုိ  ဖုံးအုပ္ေပးတယ္။ ေရညစ္ေတြကုိ ျပန္လည္သန္ ့စင္ေပးရတယ္။ ဘယ္လုိ သန္ ့စင္ေပးလဲဆုိေတာ့ Natural Agent လုိ ့ေခၚတဲ့ ဓာတုရည္နဲ ့ျဖစ္ပါတယ္။

သစ္ပင္ေတြျပဳန္းတီးကုန္တာကုိ ျပန္စုိက္ေပးရတယ္။ အနည္းဆုံးအဲဒိကိစၥကုိလုပ္ေပးရတယ္။ မုိင္းတူးေတာ့ သစ္ပင္ေတြကုန္တာက အဓိကပဲ။

သားေကာင္ေတြေသဆုံးကုန္တာကုိ ျပန္လည္ေမြးျမဴေပးရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ႏိုင္ငံတကာ Company ႀကီးေတြရဲ  ့မုိင္းေတြမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ စီမံခန္ ့ခြဲမႈဌာ (Department of Environmental Management) ဆုိၿပီးသီးသန္ ့ထားေပးတယ္။ လစာေငြကုိ တႏွစ္ကုိ ေဒၚလာသိန္းနဲ ့ခ်ီၿပီးေပးရတယ္။ သူတုိ ့တာ၀န္က မုိင္းမတူးခင္နဲ ့တူးၿပီးတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ပတ္၀န္းက်င္ကုိ မပ်က္စီးရေအာင္ စီမံေပးရတယ္။ ပ်က္ကြက္ရင္ေတာ့ ေဒၚလာသန္းခ်ီၿပီးေလွ်ာ္ရတယ္။ ဒါကုိ အစုိးရက ပုံမွန္စစ္ေဆးတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္တယ္။ မီဒီယာကလည္း လစ္ရင္လစ္သလုိ သတင္းပုိ ့တယ္။

ပတ္၀န္းက်င္အျပင္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ေတြကုိ မပ်က္စီးရေအာင္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ဆုိင္ရာဌာနေတြက ပုံမွန္စစ္ေဆးတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေဒသခံေတြ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္တဲ့ အေမြအႏွစ္ေတြလည္းပါေတာ့ ေဒသခံေတြလည္း စစ္ေဆးရတယ္။ မထိခုိက္ေအာင္ မုိင္းေတြက တာ၀န္ယူရတယ္။ မုံရြာမွာ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီး သခ်ိဳင္းကုိ ပတ္လည္ကေန တူးၿပီး ဒီအတုိင္းထားတာေတာ့ မဆုိးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ မုိင္းတူးၿပီးတာနဲ ့ေျမေတြကုိ ျပန္ၿပီးဖုံးေပးဖုိ ့ေတာ့လုိတယ္။ စုိက္ပ်ဳိးစားႏုိင္တဲ့အထိ ျပဳျပင္ေပးဖုိ ့လုိတယ္။ လူထုက စိတ္ဆင္းရဲေနတာေတြကုိ စိတ္ပညာရွင္ ေကာင္ဆယ္လာေတြနဲ ့ကုေပးဖုိ ့လုိတယ္။ ဒါကုိ တူးတဲ့လူတုိင္း တာ၀န္ယူရတယ္။

အဓိက လက္တေလာလုပ္ေပးရမွာ စီမံကိန္းကို မရပ္ႏုိင္ဘူး၊ လက္လြန္ေနၿပီဆုိရင္ ေဒသခံေတြ ေၾကနပ္တဲ့အထိကုိ တာ၀န္ယူရ လိ့မ္မယ္။ ဒါကေတာ့ တရုတ္ေပးတဲ့ေလွ်ာ္ေၾကးအတုိင္း အတိအက်ေပးဖုိ ့လုိတယ္။ ေနာက္ၿပီး မုိင္းတူးၿပီးတာနဲ ့ရြာသားေတြကုိ ေျမေတြျပန္ေပးရမယ္။

ေၾကးနီစီမံကိန္းကေန ထြက္တဲ့ အျမတ္ေငြက ေဒၚလာသန္းေထာင္ခ်ီရွိမွာဆုိေတာ့ အဲဒိေငြထဲကေန ပတ္၀န္းက်င္က ရြာသားေတြရဲ  ့ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ ့စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ဖို ့အေရးအတြက္ ရာခုိင္ႏႈံး ငါးရာခုိင္ႏႈံးေလာက္ကုိ အနည္းဆုံးသုံးစြဲသင့္တယ္။ ဒါကို ေဒသခံေတြက ေတာင္းဆုိဖုိ ့လုိတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ ့မွ မေတာင္းရင္ ဘယ္သူကမွ ေစတနာေကာင္းၿပီးေပးမွာမဟုတ္ဘူး။

ၾသစေတ်းလ်က က်ေနာ္လုပ္ေနတဲ့မုိင္းမွာ တရက္ကုိ ဘယ္ေလာက္ တူးၿပီးၿပီ၊ ေရႊေစ်းဘယ္ေလာက္ရွိတယ္၊ ဘယ္ေလာက္အျမတ္ရေနၿပီဆုိတာကုိ အလုပ္သမားတုိင္းသိေအာင္ ကြန္ျပဴတာအႀကီးႀကီးနဲ ့ေၾကျငာထားတယ္။ လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထိခိုက္လဲ၊ ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈ ့ဘယ္ေလာက္ရွိလဲဆုိတာကုိလည္း အဲဒိကြန္ျပဴတာမွာ ျမင္ေနရတယ္။ အဲဒိလုိပုံစံက မုိင္းတုိင္းမွာ က်င့္သုံးတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ပြင့္လင္းမႈ ့ကို ေပးသိတာပါ။ ဒါမွ အလုပ္သမားတုိင္း ဘာျဖစ္ေနလဲဆုိတာကုိသိၿပီး အားလုံးရဲ  ့ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ ့လုိ ့ေခၚတဲ့ ပါတီစီေပးရွင္းနဲ ့ေမာ္တီေဗးရွင္းလုိ ့ေခၚတဲ့ လုပ္ခ်င္ကုိင္ခ်င္စိတ္ကုိ ျမွင့္ေပးတယ္လုိ ့ေခၚတယ္။ ဆုိေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈ ရတယ္။

မုံရြာကေၾကးနီးစီမံကိန္း၊ ဦးေတဇတုိ ့တူးေနတဲ့နစ္ကယ္စီမံကိန္း၊ ကခ်င္ဘက္မွာတူးေနတဲ့ ေရႊစီမံကိန္း၊ ရခုိင္ဘက္က သဘာ၀ဓာတ္ေငြ ့စီမံကိန္း၊ စတဲ့ စီမံကိန္းတုိင္းဟာ တကယ္တမ္းလုပ္ခ်င္ရင္ ပြင့္လင္းခ်င္ရင္ ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ လြယ္လြယ္ေလးပါ။

အဓိက လူထုရဲ  ့အက်ဳိးကုိ ခင္ဗ်ားတုိ ့ရဲ  ့မုိင္းတူးလုိ ့ရတဲ့ အျမတ္ေငြထဲက ငါးရာခုိင္ႏႈံးကုိပဲ သုံးလုိက္ပါ။

ဘုန္းေက်ာ္
လင္းစတားေရႊတူးေဖာ္ေရးမုိင္း
ၾသစေတ်းလ်