ေလယ်ာဥ္စီးရတာ အရမ္း ေခါင္းကုိက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ အဆင္း၊ အတက္ မွာ ဆုိရင္ နားေတြအူလာတယ္။ ဒီလုိအူလာရင္ ႏွာေခါင္းကို ပိတ္ၿပီး မႈတ္ထုတ္လုိက္မွ သက္သာတယ္။ ေလယ်ာဥ္ေပၚက ဆင္းျပန္ေတာ့လည္း ေခါင္းကမႈးလာတယ္။ ဒီဒဏ္ကုိ လုံး၀ မခံစားႏုိင္ဘူး။ စီးရတဲ့ေလယ်ာဥ္ကလည္း တစ္လမွာ ေလးငါးေခါက္ေလာက္ဆုိေတာ့ ၾကာလာရင္ ငါ့ေခါင္းေတြကြဲသြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီးေတာင္္ ေတြးမိတယ္။
ဒါက အလုပ္သြားတဲ့ေန ့နဲ ့အိမ္ျပန္တဲ့ေန ့ေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ခံစားခ်က္ပါ။
အရင္တုန္းက ေလယ်ာဥ္နဲ ့အလုပ္သြား အလုပ္ျပန္ကုိ သေဘာၾကလုိ ့မုိင္းမွာ လုပ္တဲ့အလုပ္ကုိ ေရြးၿပီးလုပ္ခဲ့တယ္။ ၾကာလာေတာ့ ရုိးအီသြားၿပီ။ ေလယ်ာဥ္စီးရတာ လန္ ့လာၿပီ။ နားအူလာလုိ ့။
မိန္းမနဲ ့ခေလးေတြက မုိင္းေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ေနရာမွာ ေနတယ္။ က်ေနာ္က သူတုိ ့နဲ ့ေ၀းၿပီး အလုပ္လုပ္တယ္။ တပတ္တခါမွ အိမ္ျပန္ျဖစ္တယ္။ ကုိယ္က အိမ္ျပန္ေရာက္ရင္ ခေလးေတြက ႀကီးလာသလုိခံစားရျပန္တယ္။ ဒါနဲ ့တခုခုေတာ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွ ရမယ္ဆုိၿပီး မုိင္းကို တအိမ္လုံးေျပာင္းဖုိ ့စဥ္းစားရေတာ့တယ္။
ၾသစေတ်းလ်က မုိင္းဆုိတာက ေတာထဲမွာ။ လူေတြနဲ ့အရမ္းေ၀းတယ္။ ေတာၿမိဳ ့ထဲမွာ ေနတဲ့ အိမ္ေျခက ေလးငါးဆယ္ေလာက္ပဲရွိတယ္။ အမ်ားစုက အလုပ္သမားေတြ။
က်ေနာ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ရ႕ဲ ၿမိဳ ့က အေတာ္ေသးတယ္။ ၿမိဳ ့ေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ေတာ ရြာေလးေပါ့။ ရြာထဲမွာ အရက္ဆုိင္တစ္ဆုိင္။ ေစ်းဆုိင္တစ္ခု။ စာတုိက္တစ္ခု။ အကုန္လုံးက တစ္ခုစီပဲရွိတယ္။ၿမိဳ ့ႀကီးေတြမွာ အစုံရွိေပမဲ့ က်ေနာ့္ရြာမွာ ဘာမွမရွိဘူး။
တစ္ရြာလုံးမွာ ဗမာဆုိလုိ ့က်ေနာ္ပဲရွိပါတယ္။ ရြာသားေတြအကုန္လုံးက အရမ္းကို ေဖာ္ေရြတယ္။ လမ္းမွာ ကားေမာင္းသြားရင္ ေတြ ့တဲ့ လူတုိင္း လက္ေထာင္ျပတယ္။ ဒါက သူတုိ ့ဓေလ့အရ ႏုတ္ဆက္တာ။ ေဖာ္ေရြျပတာ။ အေရးအေၾကာင္းျဖစ္ရင္ အကုန္လုံးလာၿပီး ကူညီေပးတယ္။ တခါတုန္းက အိမ္ကုိ မီးေလာင္ေတာ့ ရြာသားေတြအကုန္လုံး မီးလာၿငိမ္းေပးတဲ့ အထိေကာင္းတဲ့ ရြာသားေတြ။ အရမ္းညီညြတ္တယ္။
ဒီရြာကို က်ေနာ္တုိ ့မိသားစု ထပ္ေျပာင္းရျပန္ၿပီ။ အလုပ္က မန္ေနဂ်ာကုိ က်ေနာ္ေျပာင္းေတာ့မယ္ဆုိၿပီး အီးေမးနဲ ့လွမ္းၿပီး ေရးလုိက္တယ္။ သူက ခ်က္ခ်င္း HR ဌာနကုိ ဆက္သြယ္တယ္။ သူတုိ ့ကေနတဆင့္ အခ်ိန္မွီေျပာင္းလုိ ့ရေအာင္စီမံေပးတယ္။ ေနရမဲ့အိမ္။ အိမ္ေျပာင္းဖုိ ့ကား။ ေလယ်ာဥ္လက္မွတ္ေတြကို ဘြတ္ကင္လုပ္ေပးတယ္။ အကုန္လုံးက အခမဲ့။ Company က ေပးတယ္။
က်ေနာ္က ဗမာဆုိေတာ့ အိမ္ေရြးတဲ့ အခါမွာ က်ေနာ္တုိ ့ထုံးစံအတုိင္း အားနာတယ္။ ႀကိဳက္တဲ့အိမ္ကုိေပးပါ။ အခန္းသုံးခန္းပါရင္ ရတယ္။ ခေလးေတြနဲ ့အတူအိပ္တာဆုိေတာ့ အခန္းအမ်ားႀကီးမလုိဘူး။ ဒီလုိ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့သုံးခန္းပါတဲ့ အိမ္ကို ေတာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ ့ထုံးစံအရ ခေလးသုံးေယာက္ဆုိရင္ ေလးခန္းပါတဲ့ အိမ္မွာေနရမယ္။ လင္မယားတစ္ခန္းေနရမယ္။ ဒီလုိမ်ဴိး။ ရတယ္။ ပိုေတာင္ေကာင္းေသးတာေပါ့။ ဒါနဲ ့သူတုိ ့ေျပာတဲ့အတိုင္းလုိက္နာတာ ပိုေကာင္းတယ္။
အိမ္ေျပာင္းဖို ့အတြက္ကုိ ကားကအစ၊ အစစအရာရာ စီမံတဲ့အခါမွာ အလုိအပ္ဆုံးက တယ္လီဖုန္းနဲ ့အင္တာနက္ရွိရင္ အားလုံးအဆင္ေျပတယ္။ ဖုန္းဆက္တယ္။ အီးေမးပို ့တယ္။ လူကုိယ္တုိင္းသြားစရာမလုိဘူး။ ေျပာင္းစရိတ္ ေဒၚလာ ငါးေထာင္ကို Company က အင္တာနက္ကေနလႊဲေပးလိုက္တယ္။ ဒါပဲ။ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀းမရွိဘူး။
ေျပာင္းတဲ့ေန ့ေရာက္ရင္ အိမ္ေရွ ့မွာ ထရပ္ကားထုိးတယ္။ ပစၥည္းတင္တယ္။ ေနာက္တစ္စီးက က်ေနာ္စီးတဲ့ကားကုိ လာၿပီးသယ္တယ္။
က်ေနာ္နဲ ့က်ေနာ့္မိသားစုက အဆင္သင့္စီစဥ္ထားတဲ့ေလယာဥ္နဲ ့ကုိယ္ေနမဲ့အိမ္မွာ သြားေစာင့္ယုံပဲ။ တစ္နာရီပဲစီးရတယ္။ ေသးတစ္ခ်က္ေပါက္တာနဲ ့အိမ္ကုိ ေရာက္ေလသတည္း။ ဒါမ်ဴိး။ ဒါက ၾသစေတ်းမွာ လုပ္တဲ့မုိင္းအလုပ္သမားေတြရဲ ့အိမ္ေျပာင္းတဲ့ပုံစံ။ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းလုိက္လဲ။
က်ေနာ္ေျပာင္းတဲ့ ရြာမွာ ကုိယ္က အၾကာႀကီးေနစရာမလုိပါဘူး။ ပ်င္းလာရင္ အလည္သြားဖုိ ့ ေလယ်ာဥ္ရွိတယ္။ တစ္လကုိ တစ္ေခါက္၊ ၿမိဳ ့ထဲကို သြားလည္ဖုိ ့အတြက္ အလုပ္က စီစဥ္ေပးတယ္။ စေနေန ့ညတုိင္း ရြာထဲမွာ DJ နဲ ့ အရက္ေသာက္တယ္။ က တယ္။ ခုန္တယ္။ ပြားတယ္။ ေန ့ႀကီးရက္ႀကီးမွာ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲကိုလုပ္ေပးတယ္။ အကုန္လုံးအခမဲ့။ ဘီယာနဲ စားစရာေတာင္ပါေသးတယ္။
ရြာက အိမ္ေတြကို ဘယ္သူပိုင္တာလဲလုိ ့ေမးရင္ အလုပ္က ပိုင္တယ္လုိ ့ေျပာခ်င္တယ္။ ကုမၼဏီက ပုိင္တယ္။ ရြာတစ္ခုလုံးမွာ ရွိတဲ့ အိမ္ေတြ၊ ဆုိင္ေတြကုိ ကုမၼဏီက ေဆာက္ထားေပးတယ္။ အစိုးရနဲ ့လုံး၀မဆုိင္ဘူး။ အစုိးရရဲ ့အလုပ္က Law ပဲ။ ဒီေလာကုိ ကုမၼဏီတုိင္းက လိုက္နာ။ မလိုက္နာႏုိင္ရင္ "လာ" ထားပဲ။ ေငြကို သန္းနဲ ့ခ်ီၿပီးေလွ်ာ္။ ဒီလုိမ်ဴိးဆုိေတာ့ ဘယ္သူမွ စည္းကမ္းကို ေပါက္ကရမလုပ္ရဲဘူး။ လုပ္တဲ့လူ ေလွ်ာ္ထားပဲဆုိေတာ့။
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ထိခုိက္လား။ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္လား။ ထိတာနဲ ့ သန္းနဲ ့ခ်ီၿပီေလွ်ာ္။ ဆုိေတာ့ ဘယ္ကုမၼဏီမွ မလုပ္ရဲဘူး။
ဘယ္ေလာက္ထိ စည္းကမ္းႀကီးလဲဆုိတာကုိ ေျပာျပခ်င္တယ္။ မုိင္းမွာ ၾသစေတ်းလ်ေတြရဲ ့စည္းကမ္းနဲ ့ပက္သက္ၿပီးေျပာတာပါ။ သူတုိ ့က ဌာေနတုိင္းရင္းသားေတြရဲ ့အေမြအႏွစ္ေတြကုိ တန္ဖုိးထားတယ္။ ေစာင့္ေရွာက္တယ္။ သူတုိ ့ယဥ္ေက်းမႈက က်ေနာ္တုိ ့ဗမာေတြလုိ ဘုရားေတြတည္တာ မဟုတ္ဘူး။ အေဆာက္အဦးေတြမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ ့အေမြအႏွစ္ေတြက ေက်ာက္တုံးေတြ။ ေက်ာက္ေတြနဲ ့လုပ္ထားတဲ့ အမဲလုိက္တဲ့လက္နက္ေတြ။ ဒီဟာေတြက ၾသစီအႏွံ ့အျပားမွာ ေနရာတကာရွိတယ္။ ဌာေနတုိင္းရင္းသားေတြက ေနရာတကာ အိမ္မရွိပဲ လွည့္ေနတာဆုိေတာ့။
က်ေနာ့္မုိင္းနားမွာ ေက်ာက္တုံးႀကီးတစ္ခုရွိတယ္။ ဒီအတုံးႀကီးက သူတုိ ့ရဲ ့အေမြအႏွစ္။ အဲဒိတုံးႀကီးမွာ ပန္းခ်ီေတြေရးထားတယ္။ ဒါကို သူတုိ ့က အရမ္းတန္ဖုိးထားတယ္။ အလုပ္ထဲမွာ အလုပ္သမားတုိင္းကို မလုပ္ခင္မွာ Induction လုပ္ေပးရတယ္။ ဘာကို လုပ္သင့္တယ္။ ဘာကိုမလုပ္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ မိတ္ဆက္ေပါ့။ ဒါက အစုိးရရဲ ့ဥပေဒ။ ဒါမွ မသိတဲ့ သိမယ္။
အလုပ္သမားတစ္ေယာက္က မုိင္းကုိေရာက္လာတယ္။ သူက အဂၤလိပ္၊ ၾသစီအစစ္။ သူက ငေျပာင္။ ဘယ္ဟာကုိမွ တန္ဖုိးမထားဘူး။ ဌာေနတုိင္းရင္းသားေတြ ဘာေတြ နားမလည္ဘူး။ ဒါနဲ ့ေက်ာက္တုံးႀကီးကို သြားၿပီး သူ ့လက္၀ါးနဲ ့ကပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ လက္၀ါးကုိ သေဘၤာေဆးျဖန္းတယ္။ ဒီလိုလုပ္ရင္ လက္၀ါးရာက ေက်ာက္တုံးႀကီးမွာ ကပ္ေနတာေပါ့။ သူ ့အထင္က ဒီလုိလုပ္ရင္ ဘာမွမျဖစ္ဘူးလုိ ့ထင္တယ္။
Induction မွာ ဥပေဒအရ ဒီလုိလုပ္ရင္ အျပစ္ရွိတယ္လုိ ့ဆုိၿပီး ျပဌာန္းထားတယ္။ ဒါကိုလည္း သူသိတယ္။ သုိ ့ေသာ္ လုံး၀ကို သူက ဂရုမစုိက္ဘူး။ လူငယ္ဆုိေတာ့။
တေန ့ေတာ ဌာေနတုိင္းရင္းသားအဖြဲ ့က လာတယ္။ သူ ့ေက်ာက္တုံးႀကီးမွာ ဘယ္ကဘယ္လုိ လက္၀ါးႀကီးေရာက္ေနလဲဆုိၿပီး ကုမၼဏီကို ေမးတယ္။ ဒီမွာ အလုပ္က လူႀကီးေတြက အင္စပတ္ရွင္လုပ္တယ္။ အင္ဗက္စတီေကးရွင္းလုပ္တယ္။ လုပ္တဲ့ေကာင္ကုိ နာရီမဆုိင္းပဲ သိသြားတယ္။ ဒါနဲ ့ဌာေနတုိင္းရင္းသားအဖြဲ ့က အလုပ္ကုိ တရားစြဲတယ္။
လက္၀ါးရာေလးတစ္ခုပဲေနာ္။
ေနာက္ဆုံး Company က ေဒၚလာ တစ္သိန္းခြဲေလွ်ာ္ရတယ္။ လုပ္တဲ့ေကာင္က ေထာင္ရွစ္လက်တယ္။ ဒါ့အျပင္ ေနာက္တစ္ခါ ဘယ္ေတာ့မွ မုိင္းမွာ အလုပ္မရေတာ့ဘူး။
ဒီအေၾကာင္းကုိ ေျပာျပေနတဲ့ က်ေနာ္မန္ေနဂ်ာကုိ ကားထဲမွာ က်ေနာ္က ေမးတယ္။
"ဘာလုိ ့ဒီလုိလုပ္တာလဲ။ လက္၀ါးရာကုိ ျပန္ဖ်က္လုိ ့ရတာပဲ"
သူက-
"ဒီလုိလုပ္မွ ေနာက္ဆုိရင္ ဘယ္သူမွ မလုပ္ရဲမွာ။ သင္ခန္းစာေပးတဲ့အေနနဲ ့ေပါ့"
ဒါက ၾသစီေတြရဲ ့စည္းကမ္း။
အလုုပ္သမားတုိင္းရဲ ့ရပိုင္ခြင့္လည္း အျပည့္အ၀ေပးသလုိ။ စည္းကမ္းကိုလည္း မထိနဲ ့။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ ့ရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ကုိလည္း မထိနဲ ့။ ထိတာနဲ ့ဘယ္သူမွ ခြင့္မလႊတ္ဘူး။
ဒီဥပမာနဲ ့ဗမာျပည္က မုိင္းေတြ၊ စီမံကိန္းေတြနဲ ့ယွဥ္မိတယ္။ ဒါနဲ ့ပက္သက္ၿပီး စာဖတ္သူမ်ား ေျပာတဲ့ ကြန္ ့မန္ ့ကိုပဲ ေစာင္ေမွ်ာ္ပါေတာ့မယ္။ က်ေနာ္ေျပာရင္ မေကာင္းျမင္တဲ့စိတ္မ်ားေနတယ္ဆုိၿပီး ေျပာမွာစုိးလုိ ့ပါ။
အခု ဒီစာကုိ က်ေနာ့္ရဲ ့ရြာကေန ေရးေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။