ဒုကၡသည္ဆုိတာ အမ်ဳိးအစားသုံးေလးမ်ဳိးအနည္းဆုံးရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး ဒုကၡသည္(Political Reufgees)၊ စား၀တ္ေနေရးအဆင္မေျပလုိ႔ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ (Economic Refugees)၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရယ္ေၾကာင့္ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္ (Enviromental Refugees) ဆုိၿပီးရွိတယ္။ ေနာက္ဆုံးဒုကၡသည္ကေတာ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ (Refugees from War) ဆုိတာလည္းရွိတယ္။ အားလုံးကုိ ၿခဳံၾကည့္ရင္ ႏုိင္ငံေရးေၾကာင့္အားလုံးဒုကၡေရာက္ၾကတယ္လုိ႔ နားလည္ႏုိင္တယ္။ ျမန္မာျပည္က ဒုကၡသည္အေတာ္မ်ားမ်ား နယ္စပ္မွာရွိတယ္။ မေလးရွား၊ အိႏၵယနဲ႔အျခားႏုိင္ငံေတြမွာလည္းရွိတယ္။ တတိယႏုိင္ငံသြားဖုိ႔ဆုိတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ယူအန္ေလွ်ာက္ၿပီး ထြက္ဖုိ႔လုပ္တဲ့ဒုကၡသည္ေတြက အမ်ားစုျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ ့ကေတာ့ ယူအန္ေအာင္လည္း တတိယႏုိင္ငံကုိ ထြက္ဖုိ႔မလုပ္ၾကဘူး။
ႏုိင္ငံေရးဒုကၡသည္
ဒီအုပ္စုကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးလုပ္လုိ႔ မိမိတုိင္းျပည္ကုိ ျပန္လုိ႔မရတဲ့လူေတြပါ။ ျပန္ရင္ အနည္းဆုံးအဖမ္းခံရႏုိင္သလုိ ေထာင္လည္းက်ႏုိင္ပါတယ္။ သူပုန္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အတုိက္အခံအင္အားစုကလူေတြျဖစ္တယ္။ ဥပမာ NLD ABSDF နဲ႔ အျခားအဖြဲ႔အစည္းေတြျဖစ္တယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ေနမရေတာ့လုိ႔ ထြက္ေျပးေရာက္ရွိလာတဲ့ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ လႈပ္ရွားသူေတြလည္း ဒီအုပ္စုထဲမွာပါတယ္။ သူတုိ ့ေၾကာင့္ တတိယႏုိင္ငံေတြကုိ ထြက္လုိ႔ရတယ္လုိ႔နားလည္ႏုိင္တယ္။ ၈၈-ေနာက္ပုိင္းမွာ ဒီလူေတြေၾကာင့္ အေမရိကနဲ႔အျခားႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာ ျမန္မာေတြတပုံႀကီးျဖစ္ကုန္တယ္။
စီးပြားအဆင္မေျပလို႔ ဒုကၡသည္အျဖစ္ေလွ်ာက္သူမ်ား
ဒီအုပ္စုကေတာ့ ရွင္းရွင္းေျပာရင္ ျမန္မာျပည္မွာ ငတ္လို႔၊ အဆင္မေျပလုိ႔ဒုကၡသည္ေလွ်ာက္သူေတြျဖစ္တယ္။ တတိယႏုိင္ငံတခုခုကုိထြက္ရင္အနည္းဆုံး မိသားစုအတြက္အဆင္ေျပႏုိင္လုိ႔ဆုိတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိကိုင္ၿပီး ႏုိင္ငံျခားထြက္ဖုိ႔အတြက္ လုပ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ကေန တရား၀င္ အေမရိကနဲ႔ ၾသစေတ်းလ်လုိႏုိင္ငံေတြကို သြားဖုိ႔လုံး၀မတက္ႏုိင္ေတာ့ ဒုကၡသည္အျဖစ္ခံၿပီး၊ ထြက္တာအေကာင္းဆုံးျဖစ္တယ္လုိ႔ ယူဆသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒီအုပ္စုမွာ ပါတဲ့လူေတြကေတာ့ မဲ့ေဆက္က အလုပ္သမား၊ ျပည္တြင္းက အလုပ္သမားေတြ၊ ႏုိင္ငံသမားေတြရဲ ႔အမ်ဳိးေတြ၊ မိသားစုေတြပါ၀င္ႏုိင္တယ္။ လူစုံပါပဲ။
သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ျဖစ္သူမ်ား
နားဂစ္ကာလမွာ အိမ္မရွိ၊ ယာမရွိျဖစ္ၿပီး ဘ၀ပ်က္သလုိျဖစ္ေနတဲ့ လူေတြလည္း ဒုကၡသည္ျဖစ္ကုန္တယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းထဲ၀င္ၿပီးေနရင္ အနည္းဆုံး ဆန္ဆီဆားေတာ့ အလကားရႏုိင္တယ္။ သူတုိ႔အတြက္ အဆင္ေျပႏုိင္တယ္။ ကံေကာင္းရင္ ႏုိင္ငံျခားကိုေရာက္ႏုိင္တာေပါ့။
စစ္ေျပးဒုကၡသည္
ဒီအုပ္စုကေတာ့ နအဖနဲ႔ သူပုန္အဖြဲ႔အစည္းေတြတုိက္ပြဲျဖစ္တဲ့အခါမွာ နယ္စပ္ကုိထြက္ေျပးလာတဲ့တုိင္းရင္းသားေတြျဖစ္တယ္။ ကရင္၊ ခ်င္း၊ မြန္စတဲ့လူမ်ဳိးေတြမ်ားပါတယ္။ သူတုိ႔က နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
အထက္ကအုပ္စုေတြကုိ အေမရိကန္၊ ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံေတြကေန Quata စနစ္နဲ႔လက္ခံတယ္။ ဥပမာ အေမရိကန္က တစ္ႏွစ္ကုိလူအေယာက္ငါးေထာင္၊ ၾသစေတ်းလ်က လူအေယာက္ငါးေထာင္ စသျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ေခၚယူလက္ခံတယ္။ ေခၚတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ သူတုိ႔ႏုိင္ငံမွာ အလုပ္သမားလုိတာေၾကာင့္ရယ္၊ သနားလုိ႔ေခၚတာေၾကာင့္ရယ္ဆုိၿပီး လက္ခံေပးတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဒုကၡသည္တစ္ေယာက္ကအနည္းဆုံး ျမန္မာျပည္ျပန္ရင္ သူ႔ဘ၀လုံၿခဳံေရးကုိထိခုိက္ႏုိင္တယ္လုိ႔အေၾကာင္းျပႏုိင္ရင္ ေခၚတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္ျပန္လုိ႔မရဘူးဆုိတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္ပဲ။ ျပန္ရင္စစ္အစုိးရ ဖမ္းလိုက္မယ္။ သတ္လိုက္မယ္ေပါ့။ ဒါကုိ ဒုကၡသည္ေတြျဖစ္ခ်င္သူတုိင္း အေၾကာင္းျပခ်က္ေပးရတယ္။ သက္ေသအေထာက္အထားနဲ႔ေပါ့။
သုိ႔ေသာ္ ဒီေနရာမွာ UNHCR အပါအ၀င္၊ သံရုံးေတြကလည္း အတိအက်မစစ္ေဆးႏုိင္ဘူး။ ျဖစ္သလုိလက္ခံလုိက္တာမ်ားတယ္။
ဒုကၡသည္အတုကိစၥ
ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ရန္ကုန္သိမ္ႀကီးေစ်းက ကုန္သည္ေတြရွိတယ္။ မဂုိလမ္းက ကုလားသူေဌးေတြရွိတယ္။ မဲ့ေဆာက္က ေက်ာက္ကုန္သည္ေတြလည္းပါတယ္။ သူတုိ႔ရွိသလုိ စစ္အစုိးရဘက္ကအရာရွိသားသမီးေတြ၊ ေဆြမ်ိဳးေတြရွိတယ္။
သူေဌးႀကီးေတြႏုိင္ငံျခားထြက္ဖုိ႔အတြက္ ဒုကၡသည္ဘ၀ကေန ထြက္တာအလြယ္ကူဆုံး၊ တရား၀င္ဆုံးျဖစ္ေတာ့ ဒုကၡသည္ခံၾကတာရွိတယ္။ အမ်ားဆုံးဒုကၡသည္စခန္းမွာေနရင္ သုံးႏွစ္ေပါ့။ ေငြရွိေတာ့ လဘ္ထုိးလုိက္ရင္ တစ္ႏွစ္နဲ႔ေတာင္ ထြက္လုိ႔ရတယ္။ ဥပမာ ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံမွာ ေရာက္ေနတဲ့ လူတစ္ခ်ဳိ ့ဆုိရင္ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနဘူးတာ သုံးလပါတဲ့။ ထြက္ခါနီးမွ ရန္ကုန္ကေန ဘန္ေကာက္ကိုေလေၾကာင္းနဲ႔လာ၊ မဲ့ေဆာက္ကုိ ေလယ်ာဥ္နဲ႔ဘန္ေကာက္ကဆင္း၊ ၿပီးေတာ့ စီးလုံးငွားကားနဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းကို ၀င္ပါတယ္လို႔ေျပာျပပါတယ္။
သူၾကေတာ့ ဒုကၡသည္ျဖစ္ရတာ ေတာ္ေတာ္မုိက္တယ္။ ဒီလုိလူမ်ဳိးေတြကုိ ဒုကၡသည္အတုလို႔မေျပာရင္ ဘယ္လုိေျပာရမလဲ။ သူတုိ႔ေၾကာင့္ တကယ္အနစ္အနာခံရတဲ့၊ တုိင္းျပည္ကုိ တကယ္ျပန္ဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္တဲ့လူေတြ ဘယ္ေလာက္နစ္နာရသလဲ။ စဥ္းစားၾကည့္ၾကေပါ့။ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ABSDF KNU NLD-LA DPNS စတဲ့အဖြဲ႔အစည္းက တကယ္အစစ္အမွန္ေတြ ၁၀-ႏွစ္ေလာက္ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ပုန္းခုိေနတာေတာင္ ထြက္လုိ႔မရေသးဘူး။ ဒီအေျခအေနကုိ ေမးၾကည့္ပါ။ သြားၾကည့္ပါ။
သိႏုိင္ပါတယ္။
ခ်မ္းသာတဲ့လုပ္စားဒုကၡသည္ေတြေၾကာင့္ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ အက်င့္စာရိတၱေတြေဖာက္ျပန္ကုန္ၾကၿပီ။ ႏွလုံးထီ၊ ခ်ဲ၊ ေဘာလုံးပြဲဒုိင္ခံ၊ ဖဲရုိက္၊ အတုိးေခ်းစားစတဲ့ မသမာမႈေတြျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေတြကုိ ထုိင္းအာဏာပုိင္နဲ႔စခန္းေကာ္မတီေတြကလည္း မသိက်ဳိးကၽြံျပဳထားတယ္။ သူတို႔အတြက္ၾကားေပါက္ရတယ္ဆုိေတာ့ ၿငိမ္းခံေနၾကတယ္လုိ႔ယူဆတယ္။
ဒီလုိမသမာမႈေတြက ဒုကၡသည္ေတြရဲ ့ဘ၀ကုိ ဖ်က္စီးေနသလုိျဖစ္ေနၿပီ။ ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္စြာ လူမသိသူမသိေတာထဲမွာ အထီးက်န္ေနရတဲ့ဘ၀ေတြကုိ မစာနာ၊ မိမိေကာင္းစားရင္ၿပီးေရာဆုိတဲ့ ခ်မ္းသာတဲ့လူတစ္စုက အႏုိင္က်င့္ေနတာကုိ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနလုိ႔မရပါ။
ဒုကၡသည္အတုေတြကို တခုခုေတာ့ လုပ္သင့္ပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက အေရးမယူရင္ တာ၀န္သိတဲ့ဒုကၡသည္ေတြက ဘယ္သူ၊ဘယ္၀ါဆုိတာကို အင္တာနက္ေခတ္ႀကီးမွာ ေဖာ္ထုတ္လို႔ရပါတယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ တယ္လီဖုန္း၊ အင္တာနက္၊ ဆက္တလုိက္ေတြေတာင္ရွိေနတဲ့ေခတ္ဆုိေတာ့ လုပ္ရတာလြယ္ပါတယ္။
၂၀၁၀-ေခတ္ႏွစ္ဒုကၡသည္စခန္းကေတာ္ေတာ္အဆင့္ျမင့္လွပါတယ္။
တကယ္လို႔ ဒုကၡသည္အတုေတြကုိ တာ၀န္သိသိနဲ႔မေဖာ္ထုတ္ဘူးဆုိရင္ တတိယႏုိင္ငံေတြက ေခၚတဲ့ Quota စနစ္မွာ လူနည္းသြားပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆုံးေျပာခ်င္တာ ဒုကၡသည္အတုေတြက ႏုိင္ငံျခားကိုမ်ားမ်ားေရာက္ၿပီး၊ ဒုကၡသည္အစစ္ေတြက ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ဆက္လက္ရပ္တည္ေနခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဒီအတုိင္းပဲေနၾကေပါ့ဗ်ာ။
ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံက ဒုကၡသည္မ်ား
အထက္က အုပ္စုငါးခုေန ထြက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံမွာ သုံးေလးေသာင္းရွိပါတယ္။ ၾသစေတ်းလ်သံရုံးနဲ႔ယူအန္မွာေလွ်ာက္ေတာ့ သူတုိ႔က ဒီလုိအေၾကာင္းျပခ်က္ေပးပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္လုိ႔၊ စစ္အစုိးရက ႏွိပ္စက္လုိ႔၊ ဘာသာေရးခြဲျခားလုိ႔၊ စီးပြားေရးအရအႏုိင္က်င့္လုိ႔၊ က်ေနာ္က်ေနာ္က်မကို သတ္လုိ႔၊ မုဒိမ္းက်င့္လို႔ပါဆုိၿပီး မလာခင္မွာေလွ်ာက္ပါတယ္။
ၾသစေတ်းလ်ႏုိင္ငံေရာက္လည္းေရာက္ေရာ ႏုိင္ငံေရးမပက္သက္ခ်င္ေတာ့ဘူးဆုိၿပီး ေစာက္ရွက္မရွိေျပာၾကတယ္။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ရင္ ဗမာျပည္ျပန္လုိ႔မရမွာစုိးရိမ္လို႔ဆုိၿပီး အေၾကာင္းျပခ်က္ေပးတယ္။ ေျဗာင္လိမ္ၾကတယ္။ ဒီလုိလူမ်ဳိးေတြကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ဒုကၡသည္အတုဆုိတဲ့စာရင္းထဲမွာ ထည့္ရပါလိမ့္မယ္။ ႏုိင္ငံေရးမလုပ္ခ်င္၊ မလုပ္ခ်င္ဘူးလို႔ေျဗာင္ေျပာရင္ ေျဖႏုိင္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဗမာျပည္မျပန္ရမွာစုိးလုိ႔၊ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔မပက္သက္ခ်င္လို႔ပါလုိ႔ေျပာတဲ့စကားကို ဘယ္လုိခံစားေပးရမွာလဲ။ ဒါဆုိရင္ ဘာ့ေၾကာင့္ သံရုံးမွာေလွ်ာက္တုံးက ဗမာျပည္ျပန္လုိ႔မရဘူးဆုိၿပီး ဆင္ေျခေပးၾကတာလဲ။ ဘာလုိ႔လိမ္ၿပီး ေျပာၾကတာလဲ။
ဒုကၡသည္အတုေတြဟာ ဒုကၡသည္အစစ္ေတြကုိ ေတာ္ေတာ္ေစာ္ကားေနၾကၿပီ။
