အေ၀းကေနျမင္ရသည့္အျမင္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ႀကိဳတင္ေျပာပါရေစ။ အေသးစိတ္ေတာ့ စာေရးသူ မသိပါ။ ႏုိင္ငံေရးကုိ စိတ္၀င္စားသည့္လူငယ္တစ္ေယာက္၊ ေတာ္လွန္ေရးကုိစိတ္၀င္စားသည့္လူငယ္တစ္ေယာက္အေနျဖင့္ မိမိအျမင္ကုိေရးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ မိမိအယူအဆ၊ အေတြးအျမင္မ်ားအား ေရးပါသည္။ မည္သည့္အဖြဲ႔အစည္း၊ တစ္ဦးခ်င္းအား ထိခုိက္ျခင္း၊ ေျမွာက္ပင့္ေပးျခင္း ဆႏၵမရွိပါ။
ျပည္ပမီဒီယာ
ျပည္ပ မီဒီယာတြင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ ေလလွဴိင္း၊ အင္တာနက္မီဒီယာ၊ Printed Media ဟုေခၚေသာ စာေစာင္၊ ဂ်ာနယ္မ်ား ႏွင့္ ရုပ္ျမင္သံၾကားအစီစဥ္ ရွိသည္။ RFA BBC DVB VOA တုိ႔သည္ေလလႈိင္းျဖစ္သည္။ ေခတ္ၿပိဳင္၊ Irrawaddy၊ Mizzima စသည့္တုိ႔သည္ အလုပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ေသာ မီဒီယာမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသူတုိ႔သည္ အကုန္လုပ္သည္။ TV၊ အင္တာနက္၊ ဂ်ာနယ္ အမ်ားအျပားလုပ္သည္။ အထူးသျဖင့္ Internet အေပၚအေျခခံေသာ မီဒီယာကုိ ပုိမုိအာရုံစုိက္သည္။ ဒါ့အျပင္ အျခားေသာ တုိင္းရင္းသားမ်ားတည္ေထာင္ထားေသာ မီဒီယာမ်ားလည္းရွိသည္။ အားလုံးနီးပါး Internet ကိစၥကုိ ပုိမုိအာရုံစုိက္သည္။ အင္တာနက္သည္ အျခားေသာ မီဒီယာမ်ားထက္ထိေရာက္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ လူမ်ားအခ်ိန္မေရြးဖက္ႏုိင္သည့္ အားသာခ်က္ရွိသည္။
မီဒီယာေတြ ဘယ္လုိရပ္တည္ၾကလဲ။
ျပည္ပအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ မီဒီယာမ်ားသည္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အလွဴရွင္မ်ား၏ အလွဴေငြမ်ားအေပၚတြင္ မွီခုိေနရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ပုိင္ျဖစ္ေသာ National Endowment for Democracy (NED) မွ အလွဴေငြအမ်ားစုေပးသည္။ Open Society ေခၚ OSI မွလည္း အေတာ္မ်ားမ်ားေထာက္ပ့ံေပးသည္။ ယခုအလွဴေငြမ်ားသည္ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား(တနည္း) Tax payer မ်ားမွရရွိသည့္ေငြမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍သာ ယခုအလွဴေငြမ်ားအား ျဖတ္ေတာက္ခံရပါက ျပည္ပအေျခစုိက္ မီဒီယာမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား မည္သုိ႔ျဖစ္လာႏုိင္ပါသလဲ။ အနည္းဆုံးေတာ့ အထည္ႀကီးပ်က္ ျဖစ္သလုိမ်ဳိးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာလုပ္လုိ႔ဘာကိုင္ရမွန္းမသိျဖစ္ကုန္ေတာ့မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ သူမ်ားအားကုိၿပီး ရပ္တည္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဘေလာ့ဂ္မ်ား
ႏုိင္ယွဥ္ခ်က္အေနျဖင့္ မိမိေျခေထာက္ေပၚရပ္တည္ၿပီး ၀ါသနာအရလုပ္ေသာ မီဒီယာအေသးစား (ဘေလာ့ဂ္ဂါ)မ်ားသည္ ေရရွည္ရပ္တည္ႏုိင္ၿပီးေအာင္ျမင္သူမ်ားျဖစ္လာႏုိင္ပါသည္။ မိမိအျမင္၊ အယူအဆ မ်ားအား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တင္ျပႏုိင္သည္။ သူမ်ားအေပၚမွီခုိမႈ ကင္းေသာေၾကာင့္ မည္သည့္မ်က္ႏွာမွ ငဲ့ညာရန္မလုိ၊ အားကုိးရန္မလုိပဲ အလုပ္လုပ္ႏုိင္သည္။ အုပ္စုႏွင့္ ၀ုိင္းကုိက္သည့္ေခြးလုိလည္း သူတုိ႔မလုပ္။
ေအာင္ျမင္သည့္ဘေလာ့ဂ္ဂါမ်ား အမ်ားအျပားရွိသည္။ ထုိသူမ်ားထဲမွ တဦးေဖာ္ျပရေသာ္ ေဒါက္တာလြဏ္းေဆြ ဘေလာ့ဂ္သည္ အေတာ္ေအာင္ျမင္ေသာဘေလာ့ဂ္ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ အဖတ္မ်ားသည့္ ဘေလာ့ဂ္ျဖစ္သည္။ ေဒါက္တာလြဏ္းေဆြဘေလာ့ဂ္သည္ NED OSI မွ အလွဴေငြအေပၚရပ္တည္ျခင္းမဟုတ္။ ၀ါသနာျဖင့္အရင္းတည္၍ လုပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ိန္အကုန္ခံရသည္။ ေဆာင္းပါးတပုဒ္၊ ကဗ်ာတပုဒ္ေရး၍ ဧရာ၀တီ၊ Mizzima၊ ေခတ္ၿပိဳင္ သုိ႔ပုိ႔လွ်င္ ေငြရသည္။ ဘေလာ့ဂ္မွာတင္လွ်င္ ေငြရသည္မဟုတ္။ ပီတိကုိစားၿပီး ေအာင္ျမင္ေနေသာဘေလာ့ဂ္ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးစီးပြားအေပၚအေျခခံေသာ အျခားမီဒီယာမ်ားထက္ တန္ဖုိးရွိသည္။ လူအမ်ားအသိအမွတ္ျပဳခံရသည္။ ေဒါက္တာလြဏ္းေဆြဘေလာဂ္အျပင္၊ ညီလင္းဆက္၊ ကုိမုိးသီး၊ နစ္ေနမန္းစသည့္ေအာင္ျမင္ေနေသာ ဘေလာဂ့္ပုိင္ရွင္မ်ားသည္ NED OSI စသည္တုိ႔မွလစာမရ၊ ပင္စင္မရိွေသာ္လည္း လူအမ်ားမွ အလုပ္လုပ္သည့္ဘေလာ့ဂ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳသည္။
ေရစိမ္ခံေသာ ဘေလာ့ဂ္ပုိင္ရွင္မ်ား
NGO မွ ေငြရရွိေနေသာ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ဘေလာ့ဂ္ပိုင္ရွင္မ်ားယွဥ္လွ်င္ ဆီႏွင့္ေရလုိကြာျခားသည္။ သူမ်ားအားမကုိးေသာ ဘေလာ့ဂ္တခုသည္ ေရရွည္ခံသည္။ သူမ်ားႏွာေခါင္းႏွင့္အသက္ရႈေသာ မီဒီယာႀကီးမ်ားသည္ ေရရွည္မခံ။ တခ်ိန္ခ်ိန္ေငြမရလွ်င္ ပ်က္စီးမည္ျဖစ္သည္။ ယေန႔ေခတ္ေရစိမ္ခံေသာ ဘေလာ့ဂ္မ်ားေၾကာင့္ မၾကားဘူး၊ မေတြ႔ဘူး၊ မျမင္ဘူးေသာ သတင္းမ်ား၊ စာမ်ားဖတ္ရႈ ႔ေနရသည္။ တန္ဖုိးႀကီးေလစြ။
မိမိအမ်ိဳးကုိလုိင္းတင္သည့္မီဒီယာမ်ား
ဘီဘီစီအပါအ၀င္ သတင္းဌာနမ်ားသည္ မိမိနီးစပ္ရာသူငယ္ခ်င္း၊ အမ်ဳိး၊ မိမိဆရာသမား၊ တပည့္သားသမီးမ်ားအား လုိင္း,တင္ေပးသည့္အေလ့အထရွိသည္။ အလုပ္ေပးသည့္ အေလ့အထရွိသည္။ ဥပမာ... ဘီဘီစီမွ ေမာင္နီသည္၊ မိမိသူငယ္ခ်င္းေမာင္ျဖဴအား အင္တာဗ်ဴးလုပ္သည္။ Mizzima မွ ေမာင္၀ါသည္၊ ညီေတာ္ေမာင္ ေမာင္ျပာအား ရာထူးႀကီးႀကီးေပးသည္။ RFA မွ ေမာင္၀ါသည္ မိမိအမ်ဳိးေမာင္လွအား ေျမွာက္ပင့္ေပးသည္။ စသျဖင့္...အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။ ထိုအေျခအေနမ်ားသည္ ဘက္မလုိက္သည့္အေျခအေနမ်ဳိးျဖစ္ပါသလား။ မျဖစ္ပါ။ အက်ဳိးစီးပြားအေပၚအေျခခံသည့္ မီဒီယာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္းေကာက္ခ်က္ဆြဲသည္။ ဧရာ၀တီမွ ေမာင္ဦးသည္ ဒုိနာဆီမွ ေငြမ်ားမ်ားရရန္ OSI၊NED ႏွင့္နီးစပ္သည့္ ေမာင္အာ, အာ းဖားရသည္။ ဟုိအဖြဲ၊၊ ဒီအဖြဲ႔ႏွင့္ေပါင္းရသည္။ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ မီဒီယာမ်ားမွ မိမိအဖြဲ႔အစည္းအား လူသိေစရန္ မီဒီယာဆရာႀကီးမ်ားအား ေတာအရက္ေကာင္းေကာင္းႏွင့္ မစရသည္။ မီဒီယာႀကီးမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ေထာက္ခံမႈ ရရွိေစရန္ ေလလႈိင္းမွ ေျမွာက္ပင့္ေပးရသည္။ ထုိကဲ့သုိ ရႈပ္ေထြးလွသည့္ အေျခအေနေအာက္တြင္ မီဒီယာသမားမ်ားသည္ ဘေလာ့ဂ္ဂါမ်ားလုိ သတင္းအမွန္၊ အယူအဆ၊ အေတြးအျမင္မ်ားအား ဘက္လုိက္မႈမရွိ ေဖာ္ျပန္ရန္ မည္သုိ႔မွမျဖစ္ႏုိင္ပါ။
သနားစရာေကာင္းသည့္ မီဒီယာပိုင္ရွင္မ်ား
တတိယႏုိင္ငံမ်ားတြင္ေရာက္ရွိေနေသာ ျပည္သူမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ ျပည္ပအေျခစုိက္ မီဒီယာသမားမ်ားအေပၚအထင္ႀကီးစိတ္မရွိပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထုိင္းအေျခစုိက္၊ အိႏၵိယအေျခစုိက္ သတင္းဌာနမ်ားသည္ အေခ်ာင္ရသည့္ ေငြ, မ်ားအေပၚသာယာေနသည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မီဒီယာတခုသည္ အေထာက္အပံ့ကင္းကင္းႏွင့္ မိမိေျခေထာက္ေပၚရပ္တည္္ႏုိင္ရမည္။ဥပမာ...ေၾကာ္ျငာ၀င္ေငြအေပၚရပ္တည္သည့္သတင္းဌာနမ်ား၊ ေရာင္းအားအေပၚအမွီျပဳသည့္ သတင္းဌာနမ်ားျဖစ္ေစခ်င္သည္။ အထူးသျဖင့္ အျမတ္ေငြအေပၚအေျခခံသည့္ မီဒီယာမ်ဳိးျဖစ္ရမည္။ သုိ႔မွသာ သတင္း၊ ေဆာင္းပါး၊ စသည္မ်ားသည္ အရည္အေသြးေကာင္းေကာင္းေပၚထြန္းေပလိမ့္မည္။ ယခု..လက္ရွိ ျပည္ပမီဒီယာမ်ားသည္ ဒီလုိမဟုတ္။ အလကားရသည့္ ေငြ, ျဖင့္လည္ပတ္ေနေသာေၾကာင့္ ေရသာခုိအေခ်ာင္လုိက္သည့္၊ အေခ်ာင္စားရသည့္ မီဒီယာသမားမ်ဳိးျဖစ္ေနသည္။ ဧရာ၀တီ၊ ေခတ္ၿပိဳင္၊ Mizzima စသည့္ ထုိင္းအေျခစုိက္ သတင္းဌာနမ်ားသည္ အႏူေတာက လူေခ်ာလုပ္သည့္ အဆင့္မ်ဳိးျဖစ္ေနသည္။ ေရာင္းအားအေပၚအေျခမခံ၊ ေတာင္းအားအေပၚအေျခခံေသာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားရဲ ႔အထင္ႀကီးေလးစားမႈ ကင္းမဲ့သည္မွာ ေျပာစရာမလုိ။ ဥပမာ..ဒီေကာင္ေတြ သတင္းေရာင္းစားမွာပါကြာ...။ ဒီေကာင္ေတြလုပ္စားေတြပါကြာ..စသျဖင့္..ထုိကဲ့သုိ႔စကားမ်ားအား စာေရးသူမၾကခဏ ျပည္သူၾကားမွၾကားရသည္။ ယခုအေျခအေနသည္ ေကာင္းသည့္အလားအလာမဟုတ္ပါ။ အယုံအၾကည္ကင္းမဲ့သည့္စကားျဖစ္သည္။
ျပည္ပမီဒီယာမ်ားတန္ဖုိး...
ျပည္ပမီဒီယာေၾကာင့္ မ်က္စိပိတ္၊ နားပိတ္၊ ျဖစ္ေနသည့္ ျပည္သူမ်ား မၾကားဘူူး၊ မျမင္ဘူး၊ မေတြ႔ဘူးသည့္ သတင္းမ်ားၾကားရသည္။ တန္ဖုိးရွိလွပါသည္။ ျပည္ပမီဒီယာေၾကာင့္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီအေရးသည္ တစုံတရာေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိေနပါသည္။ ျပည္ပ မီဒီယာရဲ ႔တန္ဖုိး ႀကီးမားေၾကာင္းေရးမည္ဆုိလွ်င္ ၿပီးေတာ့မည္မဟုတ္။ ေတြးၾကည့္လွ်င္ သိႏုိင္သည္။
အမွီအခုိကင္းသည့္ ျပည္ပအဖြဲ႔အစည္း၊ ျပည္ပမီဒီယာ ျဖစ္ပါေစ
ယေန႔ေခတ္ ျပည္ပအျခစုိက္ ႏုိင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ မီဒီယာမ်ားသည္ အမွီအခုိကင္းႏုိင္ရပါမည္။ အမွီအခုိမကင္းလွ်င္ အရည္အေသြး၊ ယုံၾကည္မႈ ရရွိႏုိင္မည္မဟုတ္။ ေရရွည္ရပ္တည္ႏုိင္မည္လည္းမဟုတ္ပါ။ ျပည္တြင္းအေျခစုိက္ ဂ်ာနယ္မ်ား၊ မဂဇင္းမ်ားသည္ အမီွအခုိကင္းသည္။ ေရာင္းအား ႏွင့္ ေၾကာ္ျငာအေပၚအေျခခံ၍ လည္ပတ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပုိင္ရွင္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္ေရး၊ ေငြရရွိေရးအား အထူးအာရုံစုိက္သည္။ ျပည္ပမီဒီယာသည္ ဒီလုိမဟုတ္။ ထုိင္း၊ အိႏၵိယ၊ မေလးရွား စသည့္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္မာလူဦးေရ သန္းနဲ႔ခ်ီရွိသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားရွိသည္။ ထုိသူတုိ႔ရဲ ႔၀ယ္အားအေပၚအေျခခံ၍ သတိၱရွိရွိ လုပ္သည့္ ျပည္ပမီဒီယာ ျဖစ္ဖုိ႔ေကာင္းသည္။ ဧရာ၀တီ၊ Mizzima စသည့္ သတင္းဌာနမ်ားအေနျဖင့္ ထုိကဲ့သုိ႔ျဖစ္သင့္သည္။ သုိ႔ေသာ္...ျပည္ပ မီဒီယာမ်ားသည္ ေရာင္းစားေသာ မီဒီယာမဟုတ္၊ ေတာင္းစားေသာ မီဒီယာအဆင့္အတန္းျဖင့္ ရပ္ေနသည္။ မိမိ စိတ္ဓာတ္ကုိ မိမိမွ ဖ်က္စီးေနသည္ႏွင့္တူေပေတာ့သည္။ အက်ဳိးအျမတ္အေပၚအေျခမခံသည္ မည္သည့္အဖြဲ႔အစည္း၊ မည္သည့္မီဒီယာမရွိပါ။ လုပ္ခ၊ လစာသည္ အက်ဳိးအျမတ္ျဖစ္သည္။ အက်ဳိးအျမတ္ကုိအေျခမခံသည့္မီဒီယာသစ္ရွိသည္။ ထုိမီဒီယာသည္ ဘေလာ့ဂ္မ်ားသည္ျဖစ္ေၾကာင္း နိဂုံးခ်ဳပ္ပါသည္။
